سینما مثبت: فیلم سینمایی «رضا» به کارگردانی علیرضا معتمدی اخیرا در شبکه نمایش خانگی توزیع و پخش شد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اینترنتی خبری ـ تحلیلی سینما مثبت به نقل از صبح نو، این فیلم با استقبال قابل‌توجهی روبه‌رو نشد. البته «رضا» را باید فیلمی شخصی بدانیم که فیلمساز سعی کرده حال و هوای شخصی خودش را در آن تصویر کند. «رضا» اولین فیلمی است که علیرضا معتمدی به‌عنوان کارگردان پشت دوربین آن قرار گرفته است. قبل از این فیلم، معتمدی در چندین فیلم بازیگر یا نویسنده بوده اما بدون شک فیلم «رضا» مهم‌ترین کار او -چه در زمینه نویسندگی و چه در زمینه بازیگری است. ساخته معتمدی فیلمی اول شخص است و «رضا» شخصیت اصلی فیلم است که خود کارگردان نقش او را ایفا کرده؛ برای نقد و بررسی این فیلم با رضا استادی از منتقدان سینما گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
«رضا» چه دنیایی دارد؟
«رضا» اولین ساخته علیرضا معتمدی، روزنامه‌نگار و منتقد است. به شیوه فیلم‌های مستقل داستان با چند شخصیت محدود شکل می‌گیرد. مثل بسیاری از فیلم‌های دیگر این‌روزهای سینمای ایران درباره طبقه متوسط است. طبق معمول به سرگشتگی و پریشان‌حالی این طبقه می‌پردازد. نکته مهم این است که شروع داستان با طلاق یک زوج شروع می‌شود. هردوی آن‌ها شخصیت‌های اصلی فیلم‌اند. ابتدا تصور می‌شود که در ادامه قرار است با یک داستان روشنفکری، کم‌رمق و کم‌جان طرف باشیم اما به مرور این تصور ازبین می‌رود. داستان، مزه‌پراکنی‌های شیرینی دارد. این از جنس طنز آثار هنرمندان اصفهانی مثل سروش‌صحت است. نویسندگان اصفهانی طنز خاص و ظریفی دارند.
زمان فیلم طولانی نیست؟
«رضا» فیلمی طولانی است. می‌توانست زمان فشرده‌ای داشته باشد. البته در مجموع فیلم آزاردهنده‌ای نیست.
دلیل جدایی رضا از همسرش مشخص است؟
احتمالا درباره علت جدایی زن و شوهر خیلی از مخاطبان دچار سؤال شوند. آن‌هم در شرایطی که به هم وابسته و علاقه‌مندند. در فیلم به این سؤال صراحتا پاسخ داده نمی‌شود. البته این به یک‌مد رایج در سینمای ایران تبدیل شده که خیلی از مسائل برای مخاطب پاسخ داده نمی‌شود که مثلا مخاطب برداشت خودش را از آن داشته باشد.
این مورد در جاهایی یک‌جور راه فرار برای باگ‌های فیلمنامه نیست؟
به‌عنوان کسی که دستی بر آتش نویسندگی دارم، این را یک ضعف برای فیلمنامه می‌دانم. اگر می‌خواهیم بگوییم شخصیت‌ها از روی دل‌خوشی و بی‌هویتی از هم جدا می‌شوند و بعدش بازهم با هم ارتباط دارند، این حتماً به توضیح یا معادل‌سازی نیاز دارد. فیلم روی سرگشتگی و بلاتکلیفی این آدم‌ها خیلی سرمایه‌گذاری و تاکید
کرده است.
شاید تاکید روی قدم‌زدن‌های مکرر رضا هم در همین زمینه است. درست است؟
فیلمساز این فیلم مثل بسیاری از کارگردان‌های دیگر، معیشت را از داستان حذف کرده است. رضا به لحاظ مالی شخصیتی داراست و به همین دلیل نیازی به کسب درآمد ندارد. اصلا شاید برای همین به این بحران رسیده است. چون در طبقه کارگر این بحران‌ها نمود دیگری دارد. در طبقه مقابل مشکلات اقتصادی عامل اصلی جدایی است اما اینجا بی‌مشکلی دلیل اصلی است.
انتخاب اصفهان به‌عنوان لوکیشن اصلی، کارکرد خاصی دارد؟
فیلم دارای سکانس‌های چشم‌نوازی است و به لحاظ بصری جذاب است. مناظری که در اصفهان می‌بینیم تکراری نیست. حتی در مقایسه با فیلم‌هایی که در اصفهان ساخته می‌شوند هم همینطور است. فیلمساز به نقش جهان نرفته و درمقابل سراغ جاهای دیگری رفته است. البته این را باید بگوییم که فیلم بیش از حد خلوت است. شهری مثل اصفهان شبیه شهر ارواح تصویر شده است و شخصیت‌ها هیچ ارتباطی با بیرون ندارند.
«رضا» اعتقاد خاصی دارد. نظرتان چیست؟
رضا رگه‌هایی مذهبی دارد. البته کمی عجیب و متفاوت. به مسجد می‌رود و نماز می‌خواند. بین نماز به خطبه‌ها گوش می‌دهد اما درمقابل روابط آزادانه‌ای هم با دخترها دارد. انگار که فیلمساز خواسته تساهل و تسامح را به تصویر بکشد. این را هم گفته که در اصفهان به واسطه حضور ارامنه از این دست ارتباطات وجود دارد. البته در تهران هم این روابط وجود دارد اما درکل فیلمساز به سادگی از آن گذشته و عمیق نشده است. از یک جایی به بعد درامی شکل نمی‌گیرد و ما صرفا شاهد ارتباط رضا با دختران مختلف‌ایم.
