سینما مثبت: دسترسی به آرشیوها در ایران با محدودیت فراوانی همراه است و در خصوص همه موضوع‌ها تصاویر آرشیوی یا موجود نیست.مستند «بنز ایرانی» ساخته رضا استادی که تاریخ هشتاد ساله حضور اتوموبیل بنز در ایران را روایت می‌کند هم با این محدودیت مواجه بوده و سازنده اثر این نقیصه را با رجوع به فیلم‌های سینمایی ایرانی برطرف کرده است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اینترنتی خبری-تحلیلی سینمامثبت به نقل از فیلم نیوز، برخورداری از منابع تصویری و آرشیوی بخش مهمی از مسیر ساخت یک اثر مستند تاریخی است و تا آرشیو مناسبی از موضوع در دسترس نباشد، امکان ساخت مستندی جذاب و کامل تقریبا منتفی است.گاهی آثار مستند با گنجاندن حجم فراوانی از مصاحبه‌های تصویری با اشخاص مرتبط با موضوع تاریخی، تبدیل به یک برنامه‌ای رادیویی می‌شوند که فاقد جذابیت بصری است.گاهی نیز انباشت تصاویر روز سبب می‌شود تا فیلم مستند جذابیت خود را از دست بدهد و به برنامه‌ای به اصطلاح تلویزیونی تبدیل شود حال آنکه در مستندی تاریخی مشاهده تصاویر قدیمی می‌تواند حس و حال خاطره انگیزی در بیننده ایجاد کند.
سینمای ایران به جهت آنکه آینه تمام نمای جامعه بوده، به موضوع‌های اجتماعی مختلف نیز توجه نشان داده و در آثار فیلمسازان مختلف «بنز» حضوری پُر رنگ داشته و در آثار مختلفی بنز دارای «شخصیت» مشخصی برای معرفی قهرمان‌ها و ضدقهرمان‌ها بوده و گاهی در فیلمی مانند مرسدس ساخته مسعود کیمیایی یا بادیگارد ساخته ابراهیم حاتمی‌کیا، خود اتوموبیل بنز یک شخصیت محوری و موثر است.
تقریباً فیلم مهمی از تاریخ سینمای ایران نبوده که در مستند بنز ایرانی گنجانده نشده باشد.از فیلم‌های سینمای فارسی می‌توان به: «جاهل و رقاصه»،«رابطه جوانی»،«کندو»،«پاشنه طلا»،«سلطان قلب‌ها»،«مو سرخه»،«رضا موتوری» و «گنج قارون» اشاره کرد و از سینمای پس از انقلاب نیز آثاری همچون: «مادر»،«روز شیطان»،«سلطان»،«یستاده در غبار»،«خیلی دور خیلی نزدیک»،«تاراج»،«عروسی‌خوبان»،«اجاره‌نشین‌ها»،«واکنش‌پنجم»،«خروج»،«آژانس‌شیشه‌ای»،«مرسدس»،«سلطان»،«ردپای گرگ»،«مسافران»،«مردی که زیاد می‌دانست» و حتی آثار کمتر دیده شده‌ای مانند «شب دهم» ساخته جمال شورجه و «مستاجر» ساخته رحیم رحیمی‌پور نیز که بنز در آن‌ها حضور موثری دارد؛ در بنز ایرانی قرار داده شده اما محوریت با آثار حاتمی‌کیا و کیمیایی است که گویی دلبستگی خاصی به بنز داشته و دارند.
همه این فیلم‌ها درچهارچوب خط داستانی بنز ایرانی مورد استفاده واقع شده و از این جهت حضور بی‌دلیل ندارند.گاهی نیز دخل و تصرف‌هایی در استفاده از این فیلم‌ها و ترکیب آن‌ها با یکدیگر صورت گرفته است.مثلا از موسیقی فیلم «بادیگارد» بر روی صحنه‌های فیلم «خروج»استفاده شده و این بخش با امضای ترامپ برای تحریم ایران که سبب خروج بنز از بازار ایران در سال ۹۶ شد؛ تلفیق شده و در خدمت روایت طنازانه فیلم قرار گرفته است.به گونه‌ای که برای مخاطب ناآشنا به سینمای ایران گاهی این تصاویر بخشی از یک اثر مستند به نظر می‌رسد تا بخشی جدا از کلیت فیلم که به آن الصاق شده باشد. مثلاً در جایی که به استناد کتاب خاطرات محمد بلوری روزنامه نگار سابق کیهان از علاقه زنان شهر نو به اتوموبیل بنز صحبت می‌شود،تصاویری از بهروز وثوقی در فیلم کندو نمایش داده شده و این روایت و تصویر یکدست و در امتداد هم شده است.یا مثلا جایی که صحبت از تلاش ناموفق محمدرضا پهلوی برای خرید سهام کارخانه بنز و سپس واردات اتوموبیل بنز توسط دانشجویان ایرانی مقیم آلمان می‌شود؛ از صحنه‌های فیلم پاشنه طلا استفاده شده که کاملا با موضوع مرتبط است.
البته فیلم مسیر افراط را هم در پیش نگرفته و اگر فیلمی تناسبی با خط اصلی داستان نداشته، مورد استفاده واقع نشده است. مثلا تصویری از فیلم سرب ساخته مسعود کیمیایی که آن هم پلان‌های بنز دارد در فیلم وجود ندارد.
بنز ایرانی به واسطه روایت قصه‌گونه خود و با بهره برداری از گویش جذاب داریوش کاردان در مقام راوی و نمایش حجم زیادی از تصاویر تاریخی و دیده نشده می‌تواند برای علاقه‌مندان مستندهای تاریخی جذاب و تماشایی باشد.این مستند پس از حضور در جشنواره سینماحقیقت سال ۱۴۰۳ هم اکنون در پلتفرم فیلیمو در دسترس علاقه‌مندان است.
منبع: فیلم نیوز- ۹ آبان ۱۴۰۴
