سینما مثبت: در حالی که برخی معتقدند «مسخره باز» در فرم و جلوه های ویژه و تصاویر جسورانه غرق شده اما عده‌ای دیگر از منتقدان بر این عقیده‌اند که این فیلم سرشار از رگه‌ها و کنایه‌های سیاسی به جناح‌های مختلف است و طوری آن را چیده‌اند که مخاطب به سادگی متوجه آن نشود.
به گزارش سینما مثبت به نقل از قدس آنلاین، همایون غنی زاده از کارگردانان مطرح تئاتری است که ورودش به سینما را با یکی از آثار بحث برانگیز دوره گذشته جشنواره فجر آغاز کرد. فیلمی متفاوت از آثار رایج سینمای ایران و مملو از جلوه‌های ویژه و همراه با ارائۀ ساختاری کم تکرار در سینمای ایران. فیلمی که حتی تجلیلش هم در مراسم اختتامیه خالی از حواشی نبود و برخورد کارگردانش با این تقدیر صدای بسیاری از منتقدان و داوران را درآورد و نسبت به ناسپاسی او اعتراض کردند. اما بد نیست نظرات منتقدان سینما را درباره این فیلم متفاوت بخوانید.
«رضا استادی» منتقد سینما در گفت و گو با خبرنگار ما با اشاره به این که در سینما سبک‌های مختلفی وجود دارد که پیروان خاصی دارند و گاهی اوقات پیروی از برخی مکاتب سینمایی مد روز می شود و هنرمندان جهان سعی می کنند برای متمایز کردن اثر خودشان از دیگر هنرمندان آن را به کار بگیرند، گفت: شرایط خلق اثر در هنر به ویژه سینما که مترقی‌ترین شکل آن است تا حدود زیادی بستگی به هنرمند دارد و یک هنرمند با ذهنیت های پیچیده و خاص می تواند اثری را خلق کند که در عین حال که در گونه های مختلفی قرار می گیرد اما در هیچ کدام از آن ژانرها نیز قابل محدود شدن نباشد. بنابراین بخش زیادی از هنر و سینما محصول ناخودآگاه هنرمند است و هنرمندان خلاق وقتی اثری را می آفرینند به این فکر نمی کنند که آیا این اثر در زمره سینمای اجتماعی قرار می گیرد یا ژانر جاسوسی؛ و در واقع ماحصل این کارها توسط منتقدان در ژانرهای مختلف دسته بندی می شود.
وی در ادامه یادآور شد: با این توضیحات من به عنوان یک مخاطب از تماشای «مسخره باز» احساس لذت و سرخوشی می‌کنم، هرچند فیلم به نظرم بسیار طولانی است و می‌توانست در ۹۰ دقیقه روایت شود اما نسخه جشنواره بسیار طولانی و از یک جایی به بعد تبدیل به یک فیلم کسل کننده شده بود که البته این هم قابل درک است. هنرمندانی که دست به ابداعات خاص و خلاقانه می زنند نمی‌توانند اثرشان را کنترل کنند و حجم فراوانی از ایده ها و طرح های نو در قالب اثرشان دیده می شود و برایشان سخت است این را در زمان استاندارد سینمای ایران قرار بدهند.
این منتقد افزود: به نظرم روایت فیلم بسیار جسورانه است. نوع گریم ها، بازی ها و … یک تازگی برای سینما دارد. البته ممکن است مخاطب تئاتری این جنس بازی را در تئاترهای حرفه‌ای دیده باشد اما اینکه یک فیلمساز جرات می کند وارد فضای ذهنی شخصیت ها شود و نتیجه کار مضحک و تصنعی هم از آب در نیاید، نکته مثبتی در کار کارگردان فیلم محسوب می شود. فضای فیلم از جنس فانتزی‌های جذاب است و اجراهای سختی را در فیلم شاهد هستیم، تلفیق واقعیت و اتفاقات غیرواقعی و برخورداری از جلوه های ویژه به لحاظ اجرا کار مشکلی است و به نظرم «مسخره باز» از بعد تجربی و تکنیکی به مجموع آنچه ما در سینمای ایران داشته ایم اضافه کرده است.
استادی تأکید کرد: حال برخی از منتقدان که نگاهشان به سینما سنتی است و سینما را صرفا قصه، روایت و قهرمان و ضدقهرمان می‌دانند ممکن است اساسا با این جنس از سینما مشکل داشته باشند و آن را غیرقابل قبول بدانند. شاید بخش عمده‌ای از چنین استنباط‌هایی این است که بسیاری از این افراد «مسخره باز» را در جشنواره و در کنار چندین فیلم دیگری در یک روز دیدند که در چنین ساختاری فیلم از قالب‌های رایج ذهنی فرد بیرون می‌زند.
وی ادامه داد: اما به نظرم این فیلم به عنوان یک اثر مستقل برای جنسی از مخاطب فیلم جذابی است. البته مخاطبی که سطح فیلم هایی که می بیند و می پسند آثار جدی سینما باشد نه مخاطب فیلم های شانه تخم مرغی که این گونه آثار را درک نمی کند و از سالن بیرون می آید. به نظرم این فیلم از چارچوب ذهنی و درک مخاطب ایرانی بیرون نیست. لذا باید برای تجربه گرایی در سینما ارزش قائل شویم زیرا اگر چنین فیلم هایی ساخته نشوند ما با یک رئالیزم یا نوع خاصی از کمدی و اجتماعی تخت و قابل پیش بینی روبه‌رو می‌شویم که عمدتاً داستانش قابل حدس است و از یک جایی به بعد تنوع خودش را از دست می دهد.
این منتقد در بخش دیگری از سخنانش عنوان کرد: یک نکته مهم دیگر این است که بخش عمده‌ای از تولید این هیجان و جذابیت در فیلم نتیجه و وامدار بودجه و امکانات تولید است و نباید فکر کنیم که «مسخره باز» فیلم کم هزینه ای است و هر فیلمسازی می تواند دست به ریسک بزند و چنین فیلمی بسازد. بهرحال حتماً شرایط خاصی برای کارگردان این فیلم فراهم بوده که ممکن است این شرایط در اختیار خیلی از فیلمسازان ایران نباشد. باید در این فیلم به مبحث مالی هم توجه کنیم. «مسخره باز» در چهارچوب خودش فیلم خوبی است و فیلم‌هایی هم داشتیم که در همین فضا و چارچوب ساخته شدند اما فیلم‌های بدی بوده‌اند.
وی با اشاره به پیشنیه تئاتری کارگردان این فیلم عنوان کرد: قطعاً پیشینه کارگردان روی اثرش تأثیر می‌گذارد و در این فیلم هم حتماً این مسئله نقش داشته است و بخشی از ذهنیت های موجود در فیلم قالب های تئاتری دارد. در مورد بازی ها هم باید بگویم همه در چارچوب فیلم بودند و در مجموع فیلم نکته آزاردهنده ای ندارد، تنوع بازی ها و نوع گریم ها خوب و قابل قبول است و این تناسب کلی موجب موفقیت آن می شود جز زمان فیلم که تحملش را در پایان سخت می کند و این برای فیلمی که رویداد و خط داستانی خاصی هم ندارد زمان طولانی است.
وی با اشاره به الکن ماندن داستان‌هایی همچون قتل ها و کوتاهی مو گفت: به نظرم کارگردان بیشتر دنبال قدرت نمایی و به رخ کشیدن یک توانایی است و البته امکانات مالی هم برایش مهیا بوده و این مسئله مهمی است تا بتواند این تجربه گرایی را ثبت کند. ضمن اینکه اگر قرار بود داستان مو و قتل‌ها به جایی برسد باید از ابتدا روایت می‌شد تا به آن پرداخته شود اما ظاهرا قصد کارگردان این نبوده است.
منبع: روزنامه قدس ـ 1 آذر 1398
