سینما مثبت: «من غلاف شمشیرم را می‌شکنم تا زین پس در غلاف نرود. من موی سرم را حَلق می‌کنم که اولین نشانه سربازی است.» این بخشی از دیالوگ ولی‌الله شیراندامی در نقش سلیمان صُرد خزاعی سریال مختارنامه است. چند ثانیه بعد از این دیالوگ قاب تلویزیون تصویر افرادی را نشان می‌داد که با تیغ‌های قدیمی موی سر یکدیگر را می‌تراشیدند؛ واقعاً می‌تراشیدند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اینترنتی خبری-تحلیلی سینمامثبت به نقل از خبرگزاری فارس، اگر در گوگل سرچ کنید «ساخت مختارنامه چند سال طول کشید؟» اولین جمله‌ای که برایتان نمایش می‌دهد، این است: «فیلم‌برداری سریال مختارنامه از فروردین ۱۳۸۳ آغاز شد و در تیر ۱۳۸۸ به پایان رسید.» این در حالی است که پروژه ساخت این سریال محبوب تنها به فیلم‌برداری آن محدود نبود. کتاب «پرونده مختارنامه» به قلم رضا استادی که از ابتدا تا انتها در جریان ساخت این سریال بوده، چالش‌های ساخت آن را از سال ۱۳۸۱ تا ۱۳۹۰ توضیح می‌دهد.
ظاهر کتاب طوری است که ممکن است تصور شود استادی با زبان و بیانی خشک و کسل کننده مسائل را توضیح داده و فقط به درد اهالی سینما می‌خورد؛ اما حتی با نگاهی به فهرست آن می‌توان فهمید این طور نیست. زبان ساده و طنازانه کتاب حتی در فهرست هم خودنمایی می‌کند.
بخشی از کتاب را که استادی آن را «فداکاری موقشنگ‌های مختارنامه» نامیده، بخوانید:
در قسمت هجدهم از سریال مختارنامه، صحنه‌ای که در آن توابین به سرپرستی سلیمان صرد خزاعی پیش از آغاز قیام سرهای خود را با تیغ می‌تراشند و به اصطلاح سرهای خود را «حلق» می کنند، به شکل واقعی فیلم‌برداری شد. طبق صحبت‌هایم با دستیار اول طراح چهره‌پردازی، قرار بود پس از صحنه سر تراشیدن، صحنه‌هایی فیلم برداری شود که به تحرک بالای بازیگران نیاز داشت و در چنین صحنه‌هایی به دلیل شدت حرکات بازیگران، عرق کردن آن‌ها، اسب سواری و … ممکن بود پوست مصنوعی که معمولاً در چنین مواقعی روی سر بازیگر می‌کشند پاره شود و به همین دلیل امکان تراشیدن موی سر بازیگران در این صحنه و استفاده از پوست مصنوعی نبود.
از طرفی قرار بود برای این صحنه ها ۱۵ بازیگر و حدود ۵۰ هنرور اصلی با سرهای تراشیده نشان داده شود که برای حفظ تداوم حسی این صحنه باید در یک پلان فیلم برداری می‌شد و استفاده از پوست مصنوعی از نظر زمانی وقت زیادی را از گروه چهره پردازی می‌گرفت و با فرض آغاز کار گروه چهره‌پردازی در ساعت‌های اولیه صبح، این کار تا ظهر طول می‌کشید و نور روز برای فیلم برداری از دست می‌رفت.
از همه مهم‌تر اینکه کارگردان مختارنامه می‌خواست در این صحنه دوربین روی سرهای توابین حرکت کند و تیغ زدن سرها را نشان دهد؛ پس لازم بود سرها واقعاً با تیغ تراشیده شود. ضمن آنکه تیغ‌ها نیز باید شکل و شمایلی قدیمی پیدا می‌کرد.
در نهایت در روز فیلم برداری تیغ‌ها توسط گروه صحنه ساخته شد؛ اما نتیجه کار چیزی نبود که به راحتی بازیگران بتوانند با آن سر دیگر بازیگران را بتراشند. به همین دلیل، گروه چهره‌پردازی سریال با راهنمایی مسعود ولدبیگی طراح چهره پردازی، لباس‌های توابین را بر تن کردند و پس از آنکه چهره آن‌ها نیز به توابین شبیه شد و خودشان هم سرهایشان را تراشیدند، وارد صحنه شدند و با دقت فراوان در مقابل دوربین شروع به تراشیدن سرهای حدود ۱۵ بازیگر اصلی و ۵۰ هنرور کردند.
انجام این کار برای گروه چهره پردازی سخت و دشوار بود. آن‌ها جزء جوانان خوشتیپ پشت صحنه مختارنامه بودند و پذیرفتن اینکه به خاطر مختارنامه حاضر شوند از موهای زیبا و پرپشت خود بگذرند، فداکاری بزرگی بود.
آن‌ها باید این کار را جوری با دقت انجام می‌دادند که ضمن تراشیدن سر توابین با سرعت و ریتم مدنظر کارگردان، زخمی هم در سر آن‌ها ایجاد نکنند.
علت دیگر این حساسیت هم این بود که نمی‌شد این صحنه ها را تکرار کرد؛ چون بازیگرها موی خود را از دست می‌دادند و دیگر نمی‌شد صحنه تیغ زدن سر آن‌ها را از نو فیلم برداری کرد..
کتاب «پرونده مختارنامه» بهار امسال در ۶۰۸ صفحه تنظیم شده و توسط انتشارات «چاپ و نشر بین‌الملل» منتشر شده است. می‌توانید این کتاب را با قیمت ۳۵۱ هزار تومان از سایت انتشارات با لینک زیر تهیه کنید.
شرکت چاپ و نشر بین الملل – (nashrebeynolmelal.ir)
