زیرکی سازندگان این فیلم در استفاده از امکانات نهادی دولتی مانند حوزه و ساخت اثری روشنفکرانه درباره دفاع مقدس و همچنین سکوت مسئولان حوزه هنری، نکته ای قابل تأمل است.
چند نکته کوتاه درباره «میهمان داریم» و جنبه‌های پنهان آن
هیچ کس منتظر «میهمان» عسگرپور نیست
سینما پلاس: اکران همزمان دو فیلم «شیار 143» و «میهمان داریم» برای علاقه‌مندان سینمای دفاع مقدس، امکان مقایسه دو اثر تفاوت را فراهم می‌کند. فیلم اول اثری حماسی است و فیلم دوم با نگاهی یاس آلود و سیاه به خانواده شهدا، یاس و ناامیدی را ترویج می‌کند و می‌توان آن را «روشنفکرانه‌ترین فیلم دفاع مقدس» نامید که در نهادی دولتی و حکومتی مانند حوزه هنری ساخته شده است.
به گزارش وب سایت خبری ـ تحلیلی سینما پلاس، در سال‌های اخیر کشورمان با شرایط خاص سیاسی ـ نظامی در سطح جهان مواجه شده است. تهدیدهای امریکا و اسرائیل علیه کشور، احتمال حمله نظامی و روی میز بودن «گزینه نظامی» باعث شده تا برخلاف سال‌های دهه هفتاد که اصطلاحاً در مسیر «سازندگی» قرار داشتیم و نام و یادی از جبهه، جنگ و حماسه نمی‌شد، حالا چنین نباشد و بر همین اساس در چند سال اخیر ساخت و تولید آثار حماسی که مروج روحیه حماسه و دلاورمردی باشند در دستور کار قرار گرفته است. علت استقبال و حمایت نهادهای حاکمیتی از فیلم جدید «نرگس آبیار» نیز دقیقاً همین است که نتیجه گیری پایانی فیلم، مخاطب را از دفاع نفی نمی‌کند. در چنین شرایطی «محمد مهدی عسگرپور» مدیرعامل خانه سینما و از مدیران سابق سینمایی و تلویزیونی جمهوری اسلامی ایران فیلمی ساخته که با نگاهی کاملاً روشنفکرانه و متفرعنانه نسبت به دفاع مقدس، خانواده شهدا در آن آدم‌هایی مأیوس، افسرده و پرخاشگر معرفی می‌شوند.
میهمان داریم» فیلمی طولانی، کش‌دار و خسته کننده است و صرفاً حضور «پرویز پرستویی» در آن به قابل تحمل شدن فیلم کمک کرده است. در این فیلم خبری از سیمای نوری خانواده شهدا نیست. مشخصاً گریم حاج ابراهیم و رضا به گونه ای است که مخاطب با افرادی افسرده و پریشان احوال مواجه است. البته در لایه‌های زیرین نیز فیلم پیام خود را زیرکانه به مخاطب تزریق می‌کند. در میان این خانواده سال‌هاست شناسنامه به کار نیامده است. خانه هم در حال ویرانی است و برق قطع است. روابط میان این زن و شوهر نیز به شدت خشن و حتی غیر سازنده است. معلوم نیست عسگرپور این خانواده شهید افسرده را از کجا آورده است؟ کافی است پنج شنبه شب‌ها اخبار تلویزیون را نگاه کنید تا با خانواده‌هایی مواجه شوید که رییس جمهور به دیدن آن‌ها می‌رود و اتفاقاً آدم‌هایی کاملاً سر زنده و شاد هستند.
میهمانی که هیچ کس منتظرش نیست
نکته مهم و قابل تأمل فیلم، این است که قرار است برای این خانواده «میهمان» بیاید. همه کسانی که در ایران زندگی می‌کنند کمابیش می‌دانند چه افرادی به دیدن خانواده‌های سه شهیده می‌روند. رییس جمهور، رییس مجلس، رییس قوه قضائیه و…برخی از میهمان‌های احتمالی چنین خانواده‌هایی هستند اما جالب است که ابراهیم، همسرش و رضا منتظر آمدن این میهمان نیستند. حتی حضور فرزندان شهید در خانه نیز صرفاً برای تغییر ظاهری خانه ـ بخوانید ظاهر سازی ـ است.
جالب است که این خانواده هیچ دل‌خوشی در زمان حاضر ندارند و همه چیزهای خوب از ترشی و بستنی گرفته تا اشیایی که خاطرات را تداعی می‌کند؛ در زیر زمین ـ نمادی از گذشته ـ است. گذشته ای که هم پس گردنی‌های پدر شیرین بود هم بستنی و هم چرخ و فلک حاج ابراهیم می‌چرخید.
حوزه هنری که پیش از این در فیلم «حوض نقاشی» نیز اثری کنایه آمیز ساخته بود، این مسیر را با ساخت «میهمان داریم» ادامه داده است. در فیلم جدید عسگرپور صحنه‌هایی سرشار از ایهام مشاهده می‌شود. مثلاً در ابتدای فیلم مواد غذایی خانه نیست و یخچال خالی است. حاج ابراهیم مأمور خرید مایحتاج خانه می‌شود اما چرخ حمل کننده این مواد، با یک موتور برخورد کرده و یک چرخش از کار می افتد. اشاره ای ظریف تر و دقیق تر از این به تحریم و لنگ شدن چرخ تولید در کشور سراغ دارید؟!
زیرکی سازندگان این فیلم در استفاده از امکانات نهادی دولتی مانند حوزه و ساخت اثری روشنفکرانه درباره دفاع مقدس و همچنین سکوت مسئولان حوزه هنری، نکته ای قابل تأمل است.