نقدی بر کلیپ دختران حیدر

سینما مثبت: پخش یک کلیپ با حضور گروهی از دختران یک هیات مذهبی به نام بنات الحیدر در پاسخ به کشف حجاب عده‌ای از دانشجویان غیرایرانی دانشگاه تهران این روزها مورد توجه محافل خبری قرار گرفته اما آنچه در این میان پنهان مانده کیفیت نازل هنری این کلیپ است که هرنوع امکان اظهار نظر جدی درباره محتوای آن را ناممکن می‌کند.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اینترنتی خبری- تحلیلی سینمامثبت، وقتی نام این گروه را در فضای مجازی جست و جو می‌کنیم با یک صفحه اینستاگرام با ۱۲۹۸ دنبال کننده مواجه می‌شویم که خصوصی است و بعد هم یک کانال تلگرامی که اصل کلیپ سرودخوانی دختران هم در آن منتشر شده است.

نکته قابل تامل اینکه تلگرام در کشور ما فیلتر است و توقع نمی‌رود گروهی با این حساسیت مذهبی در تلگرام فعالیت داشته باشد و بخواهد برای هر بار به روز رسانی تلگرام از فیلتر شکن استفاده کند! البته انتخاب نامی عربی برای این مجموعه نیز جای سوال دارد. وقتی ترجمه «دختران حیدر» می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد چه دلیل و اصراری بر استفاده از نامی غیرفارسی مثل بنات الحیدر است؟!

یک اثر تصویری مغشوش و بدسلیقه

در ابتدای این کلیپ این اثر به عنوان یک کار آتش به اختیار و خودجوش معرفی شده حال آنکه تصاویر مترو و سپس خیابان و مقابل دانشگاه همه حکایت از آن دارد که سازمان دهی خاصی پشت ساخت آن وجود داشته که مهم‌ترین علت آن این است که اساسا تصویربرداری در هر جایی از مترو و سپس مقابل دانشگاه تهران اتفاقی است که برای یک گروه عادی فیلمسازی حداقل دو هفته نیاز به پیگیری دارد و تازه آن هم بشود- نشود دارد و مطلقا دانشگاه تهران به یک گروه عادی و معمولی اجازه فیلمبرداری در مقابل سر در خود را نمی‌دهد چه برسد به اجرای سرود و قرار دادن باند صدا و آوردن گروه سیار و…. همین ابتدای کار عدم صداقت سازندگان این کلیپ محل سوال و تردید است. اگر نهاد و مجموعه‌ای پشت ساخت این اثر هست – که هست – به چه دلیلی باید موضوع جور دیگری جلوه داده شود؟! ضمن اینکه این سرود قطعا در استدیو ضبط و صرفا در مقابل دانشگاه play شده که به لطف ماسکی که دختران و زنان بر دهن دارند، حرکت لب‌های آن‌ها دیده نمی‌شود البته در برخی جاها مثل پایان کلیپ کار از دست تدوینگر در رفته و ساختگی بودن آن مشخص است. از همه مهم‌تر وجود دو میکروفن نمایشی و فاصله آن با دختران است که قطعا این میکروفن‌ها نمی‌تواند صدای تمامی دختران را ثبت و ضبط کند.

قرینه دیگر آتش به اختیار نبودن این کلیپ حجم فراوان نیروی انسانی موجود در پشت صحنه این اثر است. به این تصاویر دقت کنید و تعداد بالای تصویربردار و کارگردان و عوامل پشت صحنه و حتی واحد سیار را در آن مشاهده کنید که البته در کمال بدسلیقگی و بی سلیقه‌گی در کنار هم جمع شده‌اند و اضطراب عجیبی هم بر آن‌ها حکمفرماست و حتی در زمان ثبت تصاویر پشت دختر خانم‌ها در رفت و آمد هستند و… از همه بدتر حضور عوامل پشت دوربین در کادر تصاویر است. البته این کلیپ نیازمند هلی شات بود و اگر سازندگان ضبط برنامه را به روز دیگری که هوا بارانی نبود موکول می‌کردند می‌توانستند از این امکان استفاده کنند اما عجله آن‌ها در پاسخ کوبنده به دختران بدحجاب باعث شده با یک کار نازل و سطحی مواجه شویم که حتی در حد و اندازه یک فیلم کوتاه هم ماندگاری ندارد.

عدم ثبت واکنش‌های مردمی

در این کلیپ حتی یک واکنش مردمی خوب هم ثبت نشده که از همه بدتر خانمی است که در خیابان درب تاکسی را باز می‌کند تا از آن فاصله دور از دخترها فیلم بگیرد! حرکتی که هم ناامن است و می‌تواند با حضور یک موتور در آن هوای بارانی منجر به تصادف شدید شود و هم نازیبا است. سایر افراد مقابل دانشگاه نیز سردرگم هستند و حالا اگر سازندگان کلیپ بودجه‌ای برای ساخت اثر دریافت کرده‌اند چه بهتر بود که مبلغ را کمی چرب‌تر می‌کردند و تعدادی هنرور هم استخدام می‌کردند تا حداقل چند واکنش خوب ثبت شود.

فیلم و کلیپ با مقاله فرق می‌کند

برخلاف مقاله که می‌توان در آن هرچیزی را به هرچیزی ربط داد و موضوع‌های مخلتف را مطرح کرد، اثری تبلیغی در حد و اندازه کلیپی سه دقیقه‌ای جای از این شاخه به آن شاخه پریدن نیست. وقتی قرار است درباره حجاب صحبت شود دیگر جای نمایش پیرمردی با چند روزنامه در دست نیست و این مساله از نظر هنری در اثر «پرش»‌ ایجاد کرده و حواس مخاطب را پرت می‌کند و اساسا این مرد سالخورده موضوع یک «کلیپ» و یک «پروژه» دیگر است.

و از همه مهم‌تر اینکه

اگر قرار است کلیپی با موضوع حجاب ساخته شود، چه لزومی دارد تا با این شتاب زدگی اثری کم اثر و کم محتوا ساخته شود و این همه عجله برای پاسخگویی به آن عکس دانشجویان چه دلیلی داشته است؟ مثلا اگر این کلیپ امروز ساخته می‌شد چه اتفاقی رخ می‌داد؟! آیا درخصوص میزان اثر گذاری این نوع آثار صورت می‌گیرد که تا چه اندازه به اهداف تعیین شده می‌رسند و تا چه اندازه به ضد خود تبدیل می‌شوند؟! یاد جمله‌ای از آژانس شیشه‌ای بخیر: حیدری دود نداره سوز داره!

سینما مثبت آماده انعکاس دیدگاه‌های افراد،سازمان‌ها و نهادهایی که نام آن‌ها در این مطلب آمده درباره مطلب مذکور است.